De Vereniging Schoonmaak Research (VSR) heeft onderzoek laten uitvoeren naar het belang van het wassen en vooral het drogen van de handen en het zoeken naar de meest hygiënische methode daarvoor.
Aanleiding was de uitbraak van de Mexicaanse griep in 2009 en in 2010. Een van de mogelijke manieren van besmetting was contact met vieze handen. Dat kan voorkomen worden door de handen goed te wassen omdat daarmee de overdracht van mogelijke ziekteverwekkende micro-organismen beperkt blijft. Blijft de hand daarna nat, dan bevordert dat juist de overdracht van micro-organismen van en naar oppervlak en andere handen, en komt men van de regen in de drup. Grondig drogen van de handen is dan ook noodzakelijk.
Goede handenhygiëne kan jaarlijks in Nederland miljoenen ziektegevallen voorkomen, met als bonus tientallen minder sterfgevallen en honderden miljoenen euro’s minder medische kosten en economische schade. Het wordt aangeraden de handen minstens te wassen na vervuilende handelingen, bijvoorbeeld na contact met een patiënt, rauw vlees of na toiletbezoek. Dit advies wordt maar matig opgevolgd. In de zorg, bijvoorbeeld, wast 20 tot 60 procent van het personeel de handen na een patiëntcontact en dan nog vaak veel te kort en onvolledig. Na toiletbezoek wast 20 procent van de bezoekers aan tankstations hun handen en 90 procent in winkelcentra. Ook droogtijden zijn altijd korter dan de aangeraden droogtijden. Vervolgens droogt 10 tot 25 procent van de mensen hun handen niet na het wassen.
Het VSR-literatuuronderzoek wijst uit dat papier de handen zeer behoorlijk droogt, ook al drogen veel toiletbezoekers hun handen korter dan wenselijk is. Textiel is een redelijk alternatief voor papier als het na ieder gebruik gewassen wordt. Vier methoden zijn niet acceptabel zijn als het gaat om hygiëne. Dat is het gebruik van ruw papier (dat de huid kan beschadigen), de meermalen gebruikte handdoek (vanwege het risico op kruisbesmetting) en de heteluchtdroger, met of zonder UV. De belangrijkste reden daarvoor is dat de minimaal benodigde droogtijd, 45 seconden, in de praktijk lang niet gehaald wordt en de handen te vaak nat blijven. Bovendien gebruikt een kwart tot dertig procent van de mensen de heteluchtdroger niet, zelfs als het de enige aanwezige droogmethode is. Van jetdrogers was tijdens dit eerste VSR-literatuuronderzoek te weinig bekend om een gefundeerde uitspraak te doen over de hygiëne ervan.
Daarom is een vervolg onderzoek in opdracht van VSR uitgevoerd naar de hygiëne bij gebruik van de jet-handendroger in de praktijk.
Dat VSR-vervolgonderzoek had als doel te achterhalen in welke mate bij het handen drogen met een conventionele hete lucht handendroger en een jet-handendroger kiemen kunnen worden verspreid in de omgevingslucht.
Samenvattend mag aan de hand van de uitkomsten van dit praktijkonderzoek naar de hygiëne van handendrogers, het volgende worden gesteld:
- bij handen drogen met een lucht handendroger worden micro-organismen van de handen in de lucht overgebracht,
- het aantal micro-organismen dat wordt overgebracht in de lucht is bij gebruik van een jet-handendroger ongeveer 9 maal hoger dan bij een hete lucht handendroger,
- bezoekers van een sanitaire ruimte met een handendroger worden via de ademhaling blootgesteld aan kiemen die afkomstig zijn van (ondoelmatig) gewassen handen; deze blootstelling is bij een jet-handendroger hoger dan bij een hete lucht handendroger,
- na goed handen wassen lijkt blootstelling via de ademhaling, ongeacht het type handendroger, minimaal.
Aan de hand van de uitkomsten van beide onderzoeken, lijkt de conclusie gerechtvaardigd te zijn dat goed, doelmatig handen wassen voor de hygiëne van groot belang is. Maar juist ook het drogen ervan is essentieel voor de hygiëne. Papieren handdoekjes zijn daarvoor vanuit hygiënisch oogpunt het meest geschikt. Ten aanzien van de hygiëne bij gebruik van de handendrogers, kan worden gesteld dat na goed handen wassen, de blootstelling aan micro-organismen die van de handen in de lucht zijn gebracht, minimaal is.
Worden de handen echter ondoelmatig gewassen, dan worden er bijna 10 maal meer micro-organismen in de lucht gebracht door een jetdroger in vergelijking tot een hete lucht handendroger. Daarmee lijkt het gebruik van hete lucht handendrogers in het algemeen en van jetdrogers in het bijzonder in ruimten waar zich regelmatig mensen met een mindere fysieke conditie bevinden (ziekenhuizen, zorginstellingen e.d.) niet aan te bevelen.
