De klassieke lood-zuurbatterij bestaat al ruim 120 jaar en heeft op de schoonmaakmarkt nu nog een dominante positie. Dat zal in de komende twee à drie jaar veranderen volgens acculeverancier Emrol.
Door Leon van den Berg
Er zijn twee hoofdgroepen batterijen: de traditionele loodversie en het moderne lithiumtype. Dat lijkt simpel, maar is het allerminst. Van de traditionele lood-zuurversie bestaat een open en een gesloten (onderhoudsvrije) versie met daarbinnen verschillen in vorm van de loodplaten en/of zuurvorm. Van buiten zien ze er vrijwel gelijk uit, maar ze hebben totaal andere eigenschappen. Van de lithiumbatterijen bestaan zo’n tien versies met verschillende eigenschappen. De eigenschappen bepalen het toepassingsgebied en dus ook de geschiktheid in bijvoorbeeld schrobzuigers.
Lood
Lood is goedkoop en voldoet in 85 procent van de gevallen. Het is een energiebron waarmee langdurig gewerkt kan worden, maar het systeem is temperatuurgevoelig, je kunt niet snel laden en de batterij is bovendien groot, zwaar en kwetsbaar. Zeker bij de open systemen (met vloeibaar zuur) moet je goed onderhoud plegen en zorgen dat het demiwater bijtijds wordt aangevuld. Doe je dat niet, dan is de levensduur van zo’n batterij heel kort. Als er iemand verantwoordelijk is voor het onderhoud gaat dat goed, maar dat is in de schoonmaak niet goed te realiseren.
Een gesloten systeem is twintig tot vijftig procent duurder in aanschaf, maar gaat ook lang mee. Uiteindelijk is het goedkoper dan een open systeem omdat je minder vaak moet vervangen en dus ook op montagekosten bespaart. Lood-zuurbatterijen zijn overigens niet milieuvervuilend. Alle onderdelen worden volledig hergebruikt. Emrol zamelt defecte batterijen in via haar eigen kanaal. Vervolgens worden die vermalen en worden zuur, kunststof en lood gescheiden en opnieuw gebruikt. Het lood in een nieuwe batterij heeft er vaak al meer levens op zitten.
Lithium is de toekomst
De toekomst in de schoonmaak zal volgens Emrol toch steeds vaker aan de lithiumbatterij zijn. De techniek is al een halve eeuw bekend, maar wordt pas de laatste twintig jaar steeds vaker gebruikt. Een lithiumbatterij is ruim zes maal duurder dan een loodtype. Daar tegenover staat wel een vier keer hogere capaciteit en afhankelijk van het type een tot vier maal langere levensduur. Uiteindelijk ben je dus goedkoper uit. Bovendien is de omvang tot 75% kleiner door een hogere energiedichtheid en dus is ook het gewicht lager. Niet onbelangrijk is de zeer snelle laadtijd, soms minder dan een uur. Onderling zijn er enorme verschillen tussen lithiumcellen. Het type LCO heeft bijvoorbeeld de hoogste energiecapaciteit, is klein, maar kan slechts 500 maal worden opgeladen. Dit type wordt bijvoorbeeld in mobieltjes gebruikt. Een LFP type presteert iets minder, maar kan wel 8000 keer worden opgeladen. Dit is bij uitstek het type dat geschikt is voor schoonmaakmachines. Je hebt ook nog het LTO-type dat tot -40oC goed functioneert. Er is ook nog een experimenteel type dat eigenlijk voldoet aan wat bijvoorbeeld de schoonmaakbranche wil, maar dat je helaas tot nu toe nog maar een keer of drie kunt opladen voordat de batterij kapot is. Deze is dus nog niet geschikt voor deze markt.
Domme batterij versus intelligente
De huidige batterij in schoonmaakapparatuur heeft geen intelligentie aan boord. Volgens Emrol is dat jammer en daarom heeft het bedrijf het Service Management System (S.M.S. SERVICE) ontwikkeld waardoor batterijen allerlei informatie over hun gezondheidstoestand kunnen doorsturen. Ze waarschuwen zelf de onderhoudstechnicus dat onderhoud of vervanging nodig is. Nog slimmer zou het zijn deze informatiestroom te koppelen aan de totale schoonmaakmachine. Zo kan een veegmachine bijvoorbeeld zelf constateren dat de veegborstel is afgesleten. De machine bestelt dan automatisch een nieuwe. Ook vervuiling van de watertank van een machine kan worden opgemerkt. Met zulke voorzieningen kan een fabrikant zijn machine beter in de markt positioneren. Overigens betekent het plaatsen van intelligente batterijen het einde van de vrije vervangingsmarkt voor batterijen, want fabrikanten zullen dan een eigen connector en communicatieprotocol gebruiken. Batterijen van een willekeurig merk plaatsen wordt dan onmogelijk. Bij de toepassing van lithium is er overigens nog een ander interessant ‘probleem’ volgens Emrol. De batterij gaat langer mee dan de machine en je wilt die natuurlijk niet weggooien. Om kapitaalvernietiging tegen te gaan is het bedrijf bezig een huurconcept te ontwikkelen. Dat is interessant, want de batterij is voor een fabrikant een van de duurste onderdelen in de productie. Koppel je machine en batterij los in verschillende stromen, dan heeft dat een positief effect op de kostprijs van een machine.
Dé oplossing bestaat niet
Fabrikanten zijn voortdurend bezig met het zoeken naar nieuwe markten, zo stelt Emrol. Er is een interessante ontwikkeling, namelijk de opportuniteits lading, een systeem speciaal voor apparatuur die kort gebruikt wordt en vaak tussentijds wordt opgeladen. Denk aan rugzakstofzuigers of apparatuur voor de thuiszorg. Verschillende fabrikanten zoals Hako, Nilfisk en Tennant hebben daarop al ingespeeld. Er gebeurt veel op batterijengebied, maar men moet oppassen een bepaald idee als ‘ei van Columbus’ te presenteren. Universele oplossingen bestaan niet, want er is altijd een specifieke oplossing voor een specifiek probleem en zelfs dan kun je nog verrast worden. Een paar vragen bij de keuze voor een bepaald type batterij voorkomen echter verrassingen.
Tips van Emrol:
- Vraag je af of onderhoud te organiseren is. Zo niet dan is goedkoop uiteindelijk duurkoop en moet je niet kiezen voor klassieke batterijen.
- Bekijk als fabrikant of een bepaalde technologie wel beschikbaar is in de afmeting van jouw apparatuur.
- Betrek in de keuze ook de gebruiksfrequentie. Je hebt een ander type batterij nodig voor machines voor incidentele schoonmaak, dan voor schoonmaak die bijna voortdurend plaatsvindt.
- Kijk niet alleen naar de aanschafprijs, maar vooral ook naar de kosten tijdens de totale levensduur (TCO). Bekijk tenslotte de veiligheid, niet ieder type batterij kan bijvoorbeeld in een medische omgeving gebruikt worden.
Over Emrol:
Emrol bestaat sinds 1981 en heeft drie werkvelden. Het eerste en meest belangrijke is de handelsonderneming waarin producten uit de hele wereld worden gekocht en met een toegevoegde waarde in de Benelux worden verkocht. Voor deze producten wordt voorraad gehouden, het logistieke proces verzorgd en onderhoud en service geleverd. Er is in dit bedrijfsonderdeel ook productie waarbij Emrol uit diverse componenten zelf batterijen samenstelt. Alle producten verlaten het bedrijf getest en opgeladen. Het tweede werkveld is het ontwikkelen van elektronica voor batterijen. Denk dan aan testers en bewakingsapparatuur. Hiermee kan de batterij op afstand worden gemonitord en kan bijtijds preventief onderhoud worden uitgevoerd. Tenslotte ontwikkelt Emrol lithiumbatterijen op maat speciaal voor toepassingen waarbij lood te omvangrijk of qua eigenschappen ongeschikt is.
Leon van den Berg is lid van het redactieteam van Clean Totaal.
Reageren? redactie@acceptatie.cleantotaal.nl
