In de schoonmaakbranche bestaan structurele misstanden op het gebied van eerlijke en veilige werkomstandigheden. Zo wordt schoonmaakwerk aanbesteed tegen te slechte condities en liggen er risico’s op het vlak van onderbetaling, illegale tewerkstelling, schijnconstructies, fictieve dienstverbanden en meer. Dat blijkt uit het jaarverslag van Inspectie SZW dat recentelijk is gepubliceerd.
De voormalige arbeidsinspectie beoogd een schone schoonmaakbranche waarin op een duurzame wijze eerlijk worden gewerkt. Dit blijkt lastig in de praktijk. Schoonmakers vormen een kwetsbare groep medewerkers die de Nederlandse taal vaak maar beperkt beheersen. Inspectie SZW heeft zich in 2018 als doel gesteld om de bewustwording van misstanden binnen de bedrijfsvoering onder de aandacht te brengen en om hiertegen maatregelen te nemen. Indien bedrijven regels overtreden, wordt actie ondernomen.
Interventieteam Schoonmaak
Inspectie SZW ontving in 2018 veel meldingen over oneerlijk werken en slechte arbeidsomstandigheden. Met gerichte acties van het Interventieteam Schoonmaak, bestaande uit onder meer de Belastingdienst, UWV en IND, is actie ondernomen. Volgens Inspectie SZW efficiënt, want het uitstralingseffect was groot en verschillende fastfoodvestigingen hebben het schoonmaakwerk in eigen beheer genomen. Schoonmaakbedrijven hadden hun zaakjes klaarblijkelijk niet op orde.
In hotelschoonmaak nog steeds betaling per kamer
Eén van de speerpunten van de Inspectie SZW is de hotelschoonmaak: “Er komen veel misstanden voor bij de hotelschoonmaak. Onbetaald werken in eigen tijd, zeer hoge werkdruk, intimidatie, illegale tewerkstelling en overtreden van de Arbeidstijdenwet zijn enkele voorbeelden.” In 2018 heeft het programma schoonmaak circa 25 hotels gecontroleerd, veelal op basis van meldingen. “De binnen dit project ingestelde hercontroles laten een handhavingspercentage zien van 25 procent, een flink deel van de overtreders heeft het gedrag dus verbeterd”, aldus het jaarrapport.
Wel is geconstateerd dat betaling per kamer nog steeds regelmatig voorkomt. Door deze rekenmethode wordt regelmatig minder betaald dan het cao-loon. Soms blijkt dat schoonmakers in eigen tijd moeten doorwerken, waardoor het gemiddelde uurloon ook lager uitvalt. De kamerrekenmethode valt in veel gevallen in het nadeel van de schoonmakers uit.
Bij onderaanneming is de Inspectie extra alert, de ervaring leert dat de marges dan nog meer onder druk staan. Geconstateerd wordt dat uren niet betaald worden en dat betalingen van slechts vijf euro per uur voorkomen. Er is sprake van zware arbeidsomstandigheden. Vooral de fysieke belasting, twintig tot dertig bedden per dag in combinatie met opmaken, duwen van zware linnenkarren, hoog tempo werken, opruimen, schoonmaken en veelvuldig bukken. Ook de psychische arbeidsbelasting is nogal eens hoog. We zien schoonmakers die onder druk worden gezet tot aan ernstige bedreigingen, mishandelingen en discriminatie toe. In het afgelopen jaar zijn al diverse successen behaald door nieuwe, meer preventieve interventies. Zo worden gesprekken met opdrachtgevers en presentaties bij brancheverenigingen gehouden en is de Inspectie aanwezig bij initiatieven van ondernemers die het goed willen doen.
Particuliere glasbewassing in 2019 aan de beurt
Inspectie SZW heeft in 2018 onderzoek uitgevoerd naar de problematiek in de (particuliere) glazenwassersbranche. Hieruit blijkt dat er sprake is van diverse misstanden, zoals zwart werk en uitkeringsfraude, verzwegen omzet, intimidatie en uitbuiting. Gesteld kan worden dat er, tot op heden, nog geen concrete oplossingen naar voren zijn gekomen om de malafide praktijken aan te pakken. De eindresultaten zijn eind december 2018 besproken met diverse (handhavings)partners en daar zijn vervolgafspraken uit voortgevloeid. In 2019 wordt de wijze van integrale aanpak verder vormgegeven. De particuliere glasbewassing ligt onder de loep.
