Het zijn bizarre tijden door het coronavirus. Scholen sluiten, de horeca en stadions zijn dicht, theatervoorstellingen en talloze evenementen vinden geen doorgang en zo kunnen we nog wel even doorgaan. De schoonmaak fungeert als een rots in de branding. Net als verpleegkundigen en artsen in ziekenhuizen, maar bijvoorbeeld ook de politieagenten en brandweermensen zijn zij onder hectische omstandigheden dag en nacht bezig het coronavirus onder controle te houden. Een groot compliment is op zijn plaats, maar welke prijs wordt hiervoor betaald? We maakten -zij het op afstand- een rondje langs de schoonmaakbedrijven en sociale partners.
Door Henk Cornelisse, redactielid Clean Totaal
Heel, heel veel dank aan de stille helden
In zijn door miljoenen kijkers bekeken historische TV-toespraak bedankte minister-president Rutte onder meer de schoonmakers: “Tegen hen, en alle mensen die op hun post blijven, wil ik zeggen: u doet fantastisch werk-heel, heel veel dank daarvoor!” Dagblad De Telegraaf kopte op 17 maart met de tekst dat schoonmakers helden in alle stilte zijn! Een mooie erkenning voor de schoonmakers die hiermede de jarenlange strijd om respect definitief in hun voordeel beslist hebben. Ere wie ere toekomt! Duidelijk is voorts de saamhorigheid die er ontstaat binnen Nederland om dit probleem gezamenlijk aan te pakken, zeker ook binnen de schoonmaaksector.
RIVM richtlijnen en meer
Ondanks de hectiek waar de schoonmaaksector mee te kampen heeft, ontvingen wij op door ons gestelde vragen toch de nodige antwoorden. Niet alle gevraagde bedrijven konden hun medewerking aan de beantwoording verlenen en verwijzen naar de werkgeversorganisatie. Uiteraard begrip hiervoor. Duidelijk wordt dat schoonmaakbedrijven minimaal de richtlijnen van de RIVM m.b.t. de hygiëne volgen om haar medewerkers te beschermen. Maar er gebeurt meer. Naast het beschikbaar stellen van persoonlijke beschermingsmiddelen is er meer dan voorheen sprake van een interactie tussen de leiding en de schoonmakers. Bijvoorbeeld door het laten weten hoe zeer hun inzet wordt gewaardeerd. Of zoals een van de respondenten het treffend beschreef: “Zowel het lichaam als de geest van de schoonmakers beschermen in deze unieke situatie!”
Ziekteverzuim
De schoonmaakbedrijven constateren dat er sprake is van een toename qua ziekteverzuim. Concrete cijfers zijn niet te noemen en dit heeft ook geen prioriteit. Met name wordt de focus gelegd op het wegnemen van angst of onwetendheid, waardoor zogeheten ‘preventieve ziekmeldingen’ tot een minimum beperkt worden. Schoonmaakbedrijven geven aan in gesprek te blijven met hun medewerkers om in gezamenlijkheid vast te stellen of een ziekmelding voorkomt uit concrete klachten of de angst voor het onbekende Of hoe om te gaan als er oppas voor de schoolgaande kinderen ontbreekt en de school sluit. Menig bedrijf heeft een Corona Advies Team in het leven geroepen, waar de medewerkers om raad kunnen vragen c.q. zij adequaat op de hoogte gehouden worden van nieuwe maatregelen. Ook het kantoorpersoneel van de schoonmaakondernemingen werkt inmiddels zoveel als mogelijk vanuit huis.
Minder of extra werk
De schoonmaaksector heeft door de sluiting van gebouwen, stadions, theaters etc. te maken met een forse teruggang in omzet. De extra werkzaamheden in de vorm van extra schoonmaakrondes en de verkoop van desinfecterende producten etc. compenseren dit bij lange na niet. Per locatie is dit verschillend. Tot welk omzetverlies dit uiteindelijk leidt, valt nog niet te overzien. Welke opdrachtgevers kunnen straks nog de rekeningen betalen? Hoe lang kunnen zij nog aan hun verplichtingen voldoen? Vragen die de schoonmaakbedrijven vooralsnog ondergeschikt maken aan de zorg voor het welzijn, alsmede het baanbehoud van hun vaste medewerkers. Klappen vallen inmiddels wel in de flexibele arbeidspool en onder de zzp’ers. De roep om snelle en adequate overheidssteun is duidelijk hoorbaar.
Werktijdverkorting en Bbz
Voor werkgevers bestaat, er voor de medewerkers waarbij een loonverplichting geldt, de mogelijkheid om voor minimaal 2 weken werktijdverkorting aan te vragen. Een vergunning geldt voor maximaal 6 weken, maar kan verlengd worden tot 24 weken. Dit geldt bij een urenverlies van 20 -100%. De aanvraag dient ingediend te worden bij het Ministerie SZW. ZZP’ers kunnen via de gemeente een beroep doen op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz) Meer details hieromtrent zijn terug te vinden op het artikel van collega Hella Vercammen; Wat te doen bij minder werk, overmacht en werktijdverkorting?
Voorts is het mogelijk om de voorlopige aanslag Inkomstenbelasting 2020 en/of Vennootschapsbelasting 2020 naar de nieuwe realiteit te laten aanpassen, teneinde ook zodoende iets meer financiële armslag te creëren.
Samen sterk
Ook de sociale partners (werkgevers – en werknemersorganisaties) slaan de handen ineen. Samen voeren zij regelmatig overleg met als doel: de prioriteit op het behoud van inkomen en werk voor de schoonmakers te houden, met daarbij de gezondheid van de medewerkers maximaal te bewaken. Zoveel als mogelijk de onzekerheid proberen weg te nemen bij de schoonmakers aangaande de mogelijke gevolgen als hun werkgever wel in de financiële problemen geraakt.
Jan Kampherbeek (CNV) zegt hierover onder meer: “Natuurlijk zijn we ook bezig om ervoor te zorgen dat er geen bedrijven omvallen. Dat is nu in niemands belang. Voor de totale hoeveelheid schoonmaak na deze crisis zal het niet veel uitmaken, immers er wordt ook na een faillissement gewoon weer schoongemaakt.”
SieV: krimp verwacht van 10-15%
Maurice Rutgrink (voorzitter SieV) is tevreden over de samenwerking tussen de sociale partners: “OSB, SieV, FNV en CNV hebben nu één gezamenlijk doel. De wederzijdse agenda’s doen nu er even niet toe. Mijn complimenten aan alle mensen vanuit deze organisaties dat zij over de schaduw heen stappen en doen wat moet. Dat is nu het enige wat telt.” Wel maakt Rutgrink zich zorgen over de overheidsmaatregelen: “Ondanks de goede maatregelen van de regering is het niet voldoende. Er gaan faillissementen volgen onder mkb-leden. Daarmee is er logischerwijs ook een ontslaggolf. De economie lijdt nu aanzienlijk schade door deze crisis. Uit eerdere situaties in het verleden is duidelijk geworden dat de nawerking, en zeker gelet op de mondiale werking ervan, zeker 3 tot 5 jaar merkbaar zal zijn. Ergo, een krimp van de markt met 10 tot 15% valt te verwachten en is dan zelfs nog licht te noemen.”
OSB: scherper dan RIVM
OSB directeur Jeroen Veldboer wijst op een divers beeld voor wat betreft het werkgelegenheidsaspect: “We zien momenteel enerzijds een toename van vraag en activiteit en anderzijds ten aanzien van de voor nu bekende sectoren in Nederland een stevige daling/stoppen van omzet. Denk daarbij aan hotels en/of recreatie. Vooralsnog geen banenverlies. Wel is daar een afbouw van de flexibele schil.” Over de effecten op het ziekteverzuim zegt hij: “Tot voor enkele dagen geleden zagen we nog geen structurele stijging van verzuim (enkele uitzonderingen nagelaten). Afgelopen twee dagen begint dat beeld te kantelen en is er sprake van stijging van verzuim. Belangrijk om op te merken dat het ook nog dagkoersen zijn. Dit inventariseren we ook op dagbasis.”
Veldboer zegt blij te zijn met de insteek van de overheid voor wat betreft de aangekondigde compensatiemaatregelen maar hij vraagt zich vooralsnog af in hoeverre de steun voldoende zal zijn. Ook spreekt de OSB directeur de zorg uit over de praktische uitvoerbaarheid: “Kan de overheid in samenwerking met de bedrijven snel genoeg en praktisch schakelen?” Hij roemt de goede aandacht die de schoonmaakbedrijven besteden aan de zorg om hun medewerkers te beschermen/behoeden tegen het virus: “De bedrijven zijn in een aantal situaties scherper en beter dan de richtlijnen RIVM!” Tenslotte benadrukt ook Veldboer de kracht van het gezamenlijk optrekken tussen alle stakeholders.
Waarschuwing
Er wordt inmiddels door onverlaten ingespeeld op de angst rondom het virus. Er zijn berichten met fake nieuws in omloop aangaande:
- Emails van zogenaamd de WHO en overheden;
- Berichten vanuit regering om verplicht beschermingsmiddelen en mondkapjes aan te kopen;
- Berichten vanuit je bank om zogeheten virus overdragende bankpas te vervangen;
- Online vergaderverzoeken van onbekende partijen.
Het moge duidelijk zijn aan geen van deze verzoeken gehoor te geven en uw medewerkers hierop te attenderen.
Handen ineen slaan
Het is inmiddels duidelijk dat de gevolgen van het coronavirus een grote invloed op schoonmakend Nederland hebben. Mooi is het om te zien hoe de handen ineen geslagen worden om dit virus een halt toe te roepen. Hoe de belangenverenigingen en mensen van allerlei nationaliteiten gezamenlijk optrekken. Hoe leiding en medewerkers van het schoonmaakbedrijf een eenheid vormen. Laten we dit ook vasthouden zodra we het virus de baas zijn geworden! Voor nu wenst het volledige team van Clean Totaal een ieder die direct of indirect met de gevolgen van dit virus te maken hebben alle sterkte toe.
