Schoonmaakadviseurs in Nederland onethisch?

 

Door Henk Cornelisse

 

Jan Van Aken, partner van Team at Work (www.teamatwork.be), adviesbureau in België heeft zo zijn bedenkingen over de handel en wandel van de adviesbureaus in Nederland. Hij zet grote vraagtekens bij hun onafhankelijkheid. Wordt eten van 2 walletjes verward met advies-makelaardij? Ethisch handelen dient bij adviesbureaus voorop te staan. Tijd voor een koffietje + wafel en een frietje met onze Zuiderbuur…

 

In België vindt de schoonmaak, onder meer binnen de segmenten universiteiten, scholen, woningbouw coöperaties, zorg, gemeentes etc., veelal nog in eigen beheer plaats. Zeker 75% van de werkzaamheden vindt plaats in eigen beheer, van de 25% die uitbesteed werd overweegt inmiddels al weer meer dan de helft weer in te besteden. Ook de tendens binnen andere segmenten is dat inbesteding in opkomst is. Hetzelfde beeld ontstaat in Luxemburg en Frankrijk. Volgens Jan Van Aken ligt de oorzaak hiervan in de kwalitatief slechte leiding binnen de schoonmaakbedrijven en geringe betrokkenheid tussen pandgebruikers en extern ingehuurde schoonmakers. Met als gevolg een onvoldoende performance.

 

De marktproblematiek binnen de schoonmaak is genoegzaam bekend: een verdringingsmarkt, waarbij uurtje factuurtje het uitgangpunt is en liever nog meer uurtjes op de factuur dan daadwerkelijk gepresteerd (zie Laurel & Hardy in Schoonmaakland / Zembla over schoonmaak). Het inzetten van onvoldoende serieus vakbekwaam opgeleid personeel en daarbij tegen minimale meerkosten inzetten van vaak evenmin goed opgeleid leidinggevend personeel is de oorzaak van het kwaliteitsprobleem binnen de situatie waarbij schoonmaak uitbesteed is. Iedere logica ontbreekt bovendien in het aansturingmodel en logistieke processen, waarop in de ogen van Jan Van Aken ook de adviesbureaus te weinig focus leggen.

Voorts zijn de adviesbureaus weinig innovatief om bijvoorbeeld de mogelijkheid tot implementeren van meer taken binnen de low skill labour activiteiten een verdere verdieping te geven. Voeg daaraan toe dat hun focus veelal ligt om de laagste prijs voor de opdrachtgever te realiseren en de druk op de schoonmaakbedrijven om zo laag mogelijk in te schrijven en het kwaliteitsprobleem c.q. creatief invulling geven aan ureninzet is deels verklaard. Adviesbureaus in Nederland hebben hun prioriteit bij snelle deals: het accent ligt op het aantal in te zetten uren en hierbij behorend uurtarief in samenhang met hun commissie. Met andere woorden: hoe worden zij er het meest wijzer van! Inbedden van uitvoering kwaliteitscontroles en contractbeheer maken hun deal nog lucratiever. Maakt niet uit wie betaalt: opdrachtgever of schoonmaakbedrijf. Soms zelfs beiden…

 

Er zijn zelfs adviesbureaus (makelaars) die belang hebben bij de keuze van leverancier schoonmaakmiddelen en materialen, omdat zij daar ook een commissie over ontvangen, aldus Jan Van Aken. Ook zijn er bureaus die van zowel de opdrachtgever als het schoonmaakbedrijf provisie opstrijken, waarbij belangenverstrengeling om de hoek komt kijken. Of wat te denken van organisaties (onder meer Alpheios en Diversey) die eigen adviesbureaus hebben opgericht, waarbij zij de opdrachtgever tegen lage kosten, dan wel zelfs gratis, aanbieden een calculatie te maken waarbij dan wel ingerekend wordt dat zij daarna de materialen en middelen van deze organisatie gebruiken. De manier van werken van diverse makelaars/adviesbureaus in Nederland wordt volgens Jan Van Aken, mede uit naam van ook andere adviesbureaus in België, als onethisch of, zo U wilt, ondeontologisch gekwalificeerd. In situaties waar de adviesbureaus uitsluitend organiserend en controlerend optreden en er geen andere (makelaars) rol voor hen weggelegd is speelt dit onethisch aspect minder ( “de adviseur is dan wat minder ziek in dit bedje”) Van Aken hecht aan deze nuancering. Feitelijk ziet hij op de markt liever het onderscheid in twee benamingen namelijk schoonmaakmakelaar of adviesbureau.

 

Door veel zaken in eigen beheer uit te voeren is in België de markt nog niet verziekt door het uurtje factuurtje systeem. Het adviesbureau heeft dan ook geen belang bij uitbesteding. Feitelijk kent het adviesbureau in België inhoudelijk een andere rol in het proces. Haar rol ligt meer in training programma’s voor leidinggevenden en/of uitvoerenden, optimalisering van logistieke processen, vervaardigen van taakkaarten, vervaardigen van roosters, operationele begeleiding, innovatie etc. Ze bieden fysieke ondersteuning dan wel web-based programma’s aan.

Dit pallet aan activiteiten geschiedt tegen vooraf overeengekomen vaste vergoedingen, er is geen sprake van enig ander belang dan het belang van de opdrachtgever om haar interne facilitaire processen zo efficiënt mogelijk in te richten in combinatie met een maximale kwaliteit. Er is geen enkel belang met derden, zodat er sprake is van een volstrekte onafhankelijkheid.

 

Groot voordeel van een eigen beheer situatie c.q. inbesteding is het feit dat er sprake is van een grote betrokkenheid van de uitvoerenden, een beter sociaal klimaat gecreëerd wordt (de status van schoonmaker wijzigt in status van collega!), de kwaliteit van leiding en uitvoerenden beter is dan bij een schoonmaakbedrijf en last but not least de mogelijkheid om nevenfuncties bij de collega-schoonmaker neer te leggen biedt meer kans van slagen. Als voorbeeld noemt Jan van Aken een overkoepelende zorginstelling waarbij de schoonmaaksters omgevormd zijn naar kamermeisjes: ze maken niet langer alleen schoon maar verzorgen de bloemen, trekken het bed recht, verspreiden post etc.

 

In samenwerking met de Hogeschool van Antwerpen werd een marktonderzoek gevoerd naar uitbesteding of eigen beheer. Deze studie heeft gegevens gekwantificeerd dat eigen beheer belangrijke kwalitatieve verbetering laat zien en er belangrijke sociale aspecten zijn om eigen beheer te prevaleren. Ook de breedte van dienstenpakket bij eigen beheer en de lagere kosten bij eigen beheer zijn door respondenten genoemde voordelen bij eigen beheer situatie!

Bij de Hogeschool Brussel heeft Team at Work in de optimalisatie van de logistieke processen in samenhang met verhogen van de meerwaarde van de sociale verhoudingen tussen pandgebruikers en uitvoerenden een prima bijdrage kunnen leveren met betrekking tot het her-inbesteden

In samenwerking met de Stad Antwerpen zijn er bovendien re-integratie processen opgezet om twintig langdurige werkzoekenden te begeleiden naar terugkeer in het arbeidsproces. Activiteiten die allen veel meer kans van slagen hebben in een eigen beheer situatie dan in een situatie waarbij sprake is van uitbesteding.

Daar waar ook in Luxemburg en Frankrijk de tendens tot her-inbesteding waarneembaar is zal dit volgens Van Aken ook aan Nederland niet voorbij gaan. Reden waarom de adviesbureaus in Nederland moeten gaan nadenken over een strategische herpositionering inzake hun toekomstige activiteiten en gelijkertijd kritisch moeten kijken waar in de huidige situatie het gevaar van belangenverstrengeling constant op de loer ligt. Kortom, onze Zuiderbuur waarschuwt voor een tendens van gewijzigde marktsituatie met toekomst accent op inbesteding. Dit vraagt een andere rol van de adviesbureaus, doch zal ook de schoonmaakbedrijven niet onberoerd laten.

 

Waarom speelt bij het schrijven van dit artikel toch steeds deze regel uit het liedje van het Goede Doel: “heb mijn twijfels over België” door mijn h
oofd? Ik denk dat dit komt omdat ik hier de door mij opgetekende visie van een in België opererend adviesbureau verkondig, welke op diverse onderdelen niet geheel, soms zelfs geheel niet, aansluit bij mijn ervaringen op de Nederlandse markt. Zonder overigens te stellen dat in dit segment in Nederland alles rozengeur en maneschijn is. Het laat uiteraard onverlet dat ik mijn ogen niet mag sluiten voor de mening van anderen en met de lezer waargenomen tendensen wil delen. Waar rook is is vuur…

 

 

Reageren? redactie@acceptatie.cleantotaal.nl

 

Volg ook de discussie naar aanleiding van dit artikel in de OSB Club op LinkedIn.

 

 

 

.