Door Henk Cornelisse, redactieraadlid Clean Totaal
Als professional werkzaam in de schoonmaakbranche bent u uiteraard geïnteresseerd hoe onze politici denken over het thema “schoonmaak” en laat u daar uw stem (deels) van afhangen. Omdat dit thema niet op de stemwijzer te vinden is deden we een rondje langs de politieke velden. Doe er uw voordeel mee op het enige plekje in Nederland waar privacy nog heilig is…
CDA
Tweede Kamer lid Dr. Y.J. (Eddy) van Hijum ( Arbeidsmarktbeleid, Sociale Zekerheid en Inkomensbeleid) wil zich inhoudelijk niet mengen in de discussie over de stakingen in de schoonmaakbranche. Dit is een aangelegenheid tussen werknemers en werkgevers, waarmee de politiek zich niet dient te bemoeien. Wel vertelt hij, als fervent treinreiziger, niet gelukkig te zijn met de vervuiling in de treinen en op de perrons ten gevolge van de stakingen. Maatschappelijk gezien heeft de staking er wel toe geleid dat de schoonmaak en positie van de schoonmaker de benodigde aandacht krijgt. De actualiteit van de ontwikkelingen binnen de schoonmaakbranche hebben zelfs tot een Hoorzitting in de Tweede Kamer geleid en Minister Donner heeft terzake een brief laten uitgaan naar de Kamer. Er komt een vervolgdebat, zodat we kunnen stellen dat schoonmaak op de agenda staat in Den Haag. Uit de hoorzitting is Eddy van Hijum gebleken dat de schoonmaakbranche een behoorlijke ontwikkeling meemaakt, waarbij er echter nogal enig kaf onder het koren schuilt. Tevens bracht hij als echte Zwollenaar een bedrijfsbezoek bij schoonmaakbedrijf NOVON
Er valt voor de branche winst te behalen door zich nog meer in te spannen m.b.t. opleiding en ontwikkeling, zowel vakinhoudelijk als taaltechnisch, teneinde de schoonmaaksector als springplank te gebruiken tot een verdere maatschappelijke ontwikkeling van de schoonmaker. Het O&O fonds heeft hiertoe voldoende middelen.
Hij bepleit voorts het invoeren van een keurmerk vanuit de branche organisatie waarbij ondermeer elementen als kwaliteit, naleving cao, mvo en goede arbeidsomstandigheden geborgd zijn. Ook wijst hij nadrukkelijk naar de rol en verantwoordelijkheden van opdrachtgevers en overheid ten aanzien van de inkoop van schoonmaakdiensten. Zij kunnen er niet vanuit gaan dat tegen (veel) lagere kosten dezelfde kwaliteit en in het verlengde hiervan dezelfde werkdruk/arbeidsomstandigheden mogelijk zijn.
De schoonmaak van de Tweede Kamer werd voorheen via een eigen dienst uitgevoerd, doch is ook mede uit kostenoverwegingen, dit naast argumenten als professionaliteit en kwaliteit, inmiddels uitbesteed. De actualiteit draagt ertoe bij dat de eigen aanbestedingsvoorwaarden nog een kritisch tegen het licht wordt gehouden en beoordeelt worden op het maatschappelijk verantwoord ondernemen en in hoeverre de schoonmaak is ingekocht tegen condities die niet leiden tot ophoging van de werkdruk. Eddy van Hijum haast zich hieraan toe te voegen dat hij zeer tevreden is over de kwaliteit van de schoonmaak in zijn directe werkomgeving welke uitgevoerd worden door allervriendelijkste schoonmakers, met wie hij regelmatig een praatje maakt.
D’66
D’66 liet ons weten dat zij overspoeld worden met interview aanvragen en gelet op hun kleine fractie niet op het verzoek tot medewerking aan ons artikel in gaan.
Zij wensen ons wel succes toe.
Groen Links
Tweede Kamerlid Mw. W. (Ineke) van Gent ( onder meer: Sociale zaken en Werkgelegenheid & Binnenlandse Zaken) vindt dat het vaak onzichtbare leger aan schoonmakers, die in uiteenlopende diensten en op ongewone en vaak wisselende uren op 7 dagen per week en 24 uur per dag van allerlei publieke ruimtes tot en met haar eigen kamertje in het Tweede Kamergebouw belangrijk werk verrichten. Zij is tevreden over de schoonmaakster van haar eigen kamer met wie zij regelmatig een praatje maakt. Ook andere schoonmakers binnen het Tweede Kamer gebouw kent zij al vrij lang en zij kunnen steevast op een vriendelijke begroeting rekening. Schoonmaken is een echt vaak en daar mag de schoonmaker best trots op zijn, zonder hen zou het in Nederland immers een stuk rommeliger en viezer zijn. Hier mag van haar best een uurloon tegenover staan op het niveau van 130% van het wettelijk minimum loon. Hierbij ondersteunt zij de looneis van het FNV.
Ineke van Gent betreurt de neerwaartse concurrentiespiraal binnen de schoonmaakbranche, waardoor het accent niet op kwaliteit maar op geld ligt. Ook op sneller en goedkoper. Dit veroorzaakt verhoging van de werkdruk, slechtere arbeidsomstandigheden en daardoor veel (onnodige) uitval. De branche is erbij gebaat als er niet langer opdrachten gegund worden op basis van prijs maar meer op basis van kwaliteit, zeker ook de kwaliteit van arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden dienen hiervan onderdeel uit te maken. Zij ziet volop mogelijkheden voor allochtone medewerkers naar leidinggevende functies binnen de branche, waarbij de werkgevers dienen te investeren in ontwikkeling en groei, ondermeer door het laten volgen van taalcursussen of deskundigheidsbevordering.
PvdA
Tweede Kamerlid J. (Hans) L. Spekman (Armoedebestrijding, Sociale zaken en Werkgelegenheid) constateert dat er grote verschillen zijn qua types werkgevers in de schoonmaakbranche. Er zijn er best een aantal die het goed voor hebben met hun werknemers maar helaas ook velen die te weinig tot geen enkel respect tonen. Bij de staking op o.a. Schiphol maakte hij persoonlijk mee dat sommige werkgevers begrip toonden en het stakingsrecht erkenden maar anderen zelfs dreigden met het inhouden van vakantiedagen en meer van dit soort pesterijen. De bonafide schoonmaakbedrijven worden gedupeerd door de malafide, vreemd dat de branche zich dit laat gebeuren. Het schoonmaakwerk zelf wordt helaas nogal ondergewaardeerd, er wordt licht denigrerend naar gekeken, terwijl het van groot belang is. Hans weet dit uit eigen ervaring in zijn studietijd heeft hij een aantal weken als schoonmaker gewerkt.
Als de schoonmaak bedrijven nu eens correct de cao zouden naleven en zich hieraan niet trachten te ontrekken, ondermeer door inzet van onderbetaalde illegalen, de “schoonmaak politie” a select steekproeven op locaties verricht, en zowel de medewerkers bij opdrachtgevers als ook de schoonmaakbazen vooral meer respect en waardering tonen dan wordt het er voor de schoonmaker een stuk plezieriger op. Dit in samenhang met veel aandacht voor opleiding en ontwikkeling, zodat er voor de schoonmaker perspectief is voor doorstroming op de arbeidsmarkt.
De lonen liggen volgens Hans immers al niet erg hoog en het feit dat er in de schoonmaak veel in deeltijd gewerkt wordt, maakt dat je vaak meerdere baantjes nodig hebt om fatsoenlijk rond te kunnen komen. De opdrachtgevers dienen hierin ook hun verantwoordelijk op te pakken en niet alleen te kiezen voor de laagste prijs.
Hans heeft als roker leuke gesprekken met de schoonmakers die hij regelmatig in het rookhok ontmoet. Het valt hem op dat de schoonmakers door de recente staking mondiger zijn geworden, meer geloof in zichzelf uitstralen. De stakingen hebben schoonmaak, en het belang hiervan, uitdrukkelijk op de kaart gezet: het onzichtbare is wat meer zichtbaar geworden! Niet onverdeeld blij is hij met de uitbesteding van de schoonmaak van de Tweede Kamer; Hans gaat er in het presidium op aandringen dit weer in te besteden.
PVV
Fractieleider Geert Wilders expert in multi-culturele samenleving aspecten, welke de schoonmaakbranche niet vreemd is, maakte geen gebruik van de mogelijkheid om zijn licht te laten schijnen over onze branche, de kansen en mogelijkheden voor de schoonmakers en het gemis aan doorgroeimogelijkheden voor met name de allochtonen vrouwen in de schoonm
aakbranche. Wij prikkelden hem in dit kader zelfs met de gewaagde stelling: “Een hoofddoekje blijft altijd een sopdoekje.” Ook dit verleidde hem echter niet tot een reactie….
aakbranche. Wij prikkelden hem in dit kader zelfs met de gewaagde stelling: “Een hoofddoekje blijft altijd een sopdoekje.” Ook dit verleidde hem echter niet tot een reactie….
SP
Tweede Kamerlid Mw. S. (Sadet) Karabulut (Sociale Zaken en Integratie) is al jarenlang een voorvechtster voor verbetering arbeidsvoorwaarden/omstandigheden & optimalisatie van respect voor de schoonmaakmedewerkers. Uit haar eigen kennissen kring zijn mensen binnen de schoonmaakbranche actief en bovendien heeft zij persoonlijk veel contact met mensen werkzaam in de schoonmaakbranche. Volgens Sadet zijn het niet naleven van cao afspraken .de te lage lonen in combinatie met het niet altijd respectvol omgaan met mensen die in dit zware (vaak “onzichtbare”) vakgebied factoren die een negatief imago veroorzaken. Er valt volgens haar een hoop te verbeteren. Ook voor opdrachtgevers die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten is een mede verantwoordelijkheid weggelegd. Te verkondigen het MVO beleid hoog in het vaandel te dragen, maar hieraan onvoldoende invulling te geven slaagt niet. De overheid dient hierbij in haar rol van opdrachtgever een voorbeeldfunctie te hebben.
Het feit dat er binnen de branche sprake is van laag opgeleiden en groepen die de Nederlandse taal niet voldoende machtig zijn maakt dat de schoonmaker niet altijd goed zijn/haar rechten kent. Sadet is trots op de schoonmakers dat zij, zich bewust van hun eigen sterkte, de weg naar een betere toekomst in eigen hand hebben genomen. In dit kader is zij verheugd over de acties (stakingen) die samen FNV Bondgenoten werden gehouden en het bereikte resultaat m.b.t. de nieuwe CAO. Zij vertrouwt erop dat dit bijdraagt om de neerwaartse spiraal om te buigen naar een opwaartse spiraal. Sadet is er een groot voorstander van dat grotere bedrijven de schoonmaak weer inbesteden. Zij is ervan overtuigd dat hierdoor voor de schoonmakers de werkdruk verlaagd wordt, de betrokkenheid hoger wordt en het loon op een nog hoger niveau gebracht kan worden. Het komt volgens haar ook de kwaliteit van het werk ten goede. SP was dan ook een fel tegenstander om de uitvoering van de schoonmaakwerkzaamheden binnen de Tweede Kamer om kostentechnische redenen van een eigen beheer situatie te veranderen naar de huidige situatie waarbij het aan een schoonmaakbedrijf is uitbesteed.
In het presidium heeft de SP hierover kritische vragen gesteld en tegen gestemd, doch heeft zij geen meerderheid kunnen bereiken. Zij blijven echter actie ondernemen richting Directeur Bedrijfsvoering en sluiten niet uit dat dit besluit mogelijk terug gedraaid gaat worden, temeer daar ook andere fracties zich op dit punt aan het heroriënteren zijn.
VVD
Tweede Kamer lid T. (Ton) M.Ch. Elias (Economische Zaken) vindt schoonmaak belangrijk werk, wat anderen vervolgens in staat stelt hun werk weer goed te doen. Over het imago kan hij zich wat moeilijk een beeld vormen. Hij gaat er van uit dat mensen in iedere baan het beste uit zichzelf willen halen en werkgevers dit stimuleren. Hij verwacht niet anders dan dat hiervan ook in de schoonmaakbranche sprake is.
Over loonhoogte, arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden in de schoonmaaksector laat hij zich niet uit. Dit zijn volgens hem geen politieke issues maar zaken tussen werkgevers, bonden en werknemers. Met betrekking tot de uitbesteding van de schoonmaak van de Tweede Kamer vindt Ton dat ,hoewel de politiek hier feitelijk niet overgaat, je in algemene zin moet oppassen dat je niet je eigen personeel eruit gooit en dan voor meer geld externen inhuurt. Onzakelijke argumenten mogen de besluitvorming niet vertroebelen. De overheid moet kijken naar de scherpste zakelijke deals. Het is tenslotte belastinggeld. Hij heeft regelmatig contact met de schoonmaker en is tevreden over de geleverde kwaliteit. Sommige schoonmakers kent Ton al langer dan 30 jaar.
Het belang van schoonmaak illustreert hij als volgt: “Ieder individu is een belangrijke schakel in het geheel. Of je nu schoonmaker bent in dit pand of politicus bent. Als er 2 weken niet schoon gemaakt wordt dan loopt de boel finaal in het honderd, als wij als politici 2 weken niets doen dan gaat er echter niet heel erg veel fout in ons land!”
Graag geeft hij nog als boodschap mee dat respect en waardering op zijn plaats is voor iedereen die zijn steentje bijdraagt.
Eendracht maakt machtig
Wij kunnen vaststellen dat de schoonmaaksector in de belangstelling staat bij onze politici hetgeen veelbelovend te noemen is. Het zal mij dan ook niet verbazen als de directeur bedrijfsvoering Tweede Kamer, en in zijn kielzog meerdere overheidslichamen, haar verantwoording neemt en een van de eerste zal zijn die het Schoon Genoeg (= code voor goed ondernemerschap) convenant ondertekent. Het gevaar van het weer inbesteden van de schoonmaak in de Tweede Kamer ligt op de loer, ook uit andere sectoren verneem ik geluiden over een dergelijke overweging. Hierin schuilt de uitdaging voor de schoonmaakbranche om dit gevaar af te wenden middels een verdere stap in de professionalisering van het vak en optimalisering arbeidsomstandigheden, scholing en ontwikkeling.
Dit uiteraard in een nauw samenspel met de werknemers (organisaties) en niet te vergeten de opdrachtgevers. Samenwerken impliceert namelijk: samen werken
Wellicht is het een idee om uw medewerkers ook kennis te laten nemen van de inhoud van dit artikel, zodat ook zij kunnen kennis nemen van wat anderen van het belang van hun werk, positie en toekomst vinden.
Henk Cornelisse (info@facility-specialists.nl) is directeur van Facility Specialists en redactieraadlid van Clean Totaal.