Onlangs zagen wij op de website van Clean Totaal een opvallend artikel verschijnen. “Ontsmetting die geen desinfectie mag heten” dat eindigde met de volgende woorden: ‘De argumenten over de werking van dit schoonmaaksysteem van de heren lijken behoorlijk steekhoudend … Wie weet blijkt de combinatie tussen de E-spray en No.19 wel de langverwachte innovatie in ons vakgebied in bijvoorbeeld de strijd tegen corona.‘
Met grote verbazing lazen wij het stuk verschillende keren over. Wij van de NVZ – Schoon | Hygiënisch | Duurzaam reageren hierop.
In het artikel wordt een product (Naturama All Purpose Cleaner No.19) in combinatie met methode (E-spray) belicht en opgehemeld. Het zou mogelijk dé toekomst zijn van desinfecteren vanwege het duurzame karakter van het middel. Erg wenselijk zou je in eerste instantie denken. In dit tegenartikel zetten wij drie redenen uiteen waarom we het artikel kritisch moeten benaderen.
Ontsmetten en desinfecteren: in het Nederlands maken we geen onderscheid
Ten eerste is de woordkeuze merkwaardig en onacceptabel. In het Nederlands zijn ontsmetten en desinfecteren gelijk: ze hebben vanuit semantisch oogpunt exact dezelfde betekenis.[1] Wat de besproken reinigingscombinatie dus tracht te doen – ontsmetten zonder desinfecteren – is vreemd. Naar waarschijnlijkheid is hier getracht onder biocideclaims uit te komen. Het product waarover gesproken wordt (Naturama All Purpose Cleaner No.19) is niet toegelaten op de Nederlandse markt, dus mag geen desinfectiemiddel genoemd worden noch als zodanig worden ingezet. Voor de duidelijkheid: het mag dus ook niet een ontsmettend middel of iets dergelijks genoemd worden.
Een werkelijk verschil is aanwezig tussen reinigen en desinfecteren. We zetten de feiten uiteen:
Reinigen is het verwijderen van zichtbaar vuilwaardoor ongewenste micro-organismen (bijvoorbeeld bacteriën en virussen) zich minder goed kunnen voeden en hechten. Met reinigen wordt een groot deel (85% – 90%) van de micro-organismen fysiek verwijderd. Naast het fysiek verwijderen van micro-organismen, zorgt een goede reiniging ervoor dat een groot deel van de vervuiling van het oppervlak verwijderd wordt waardoor het oppervlak ook voorbereid wordt op een eventuele desinfectie. Hierdoor kan het desinfectiemiddel beter het oppervlak bereiken en hebben micro-organismen veel minder schuilplekken voor het desinfectiemiddel. Zonder goede reiniging heeft desinfectie geen zin.
Met desinfecteren (ontsmetten) wordt de hoeveelheid micro-organismen gereduceerd tot een aanvaardbaar niveau[2] waarbij het risico op besmetting zeer laag is. Micro-organismen worden met desinfectie afgedood of op een andere chemische wijze onschadelijk gemaakt.
Producten die (claimen te) desinfecteren, zijn biociden. Om biociden te kunnen verkopen en gebruiken, is er een toelating nodig. Onafhankelijke organisatie Ctgb geeft deze toelatingen uit. Hij controleert de middelen op onder meer hun werkzaamheid en veiligheid. Toegelaten desinfectiemiddelen hebben een toelatingsnummer en wettelijk gebruiksvoorschrift op het etiket. Dit toelatingsnummer staat op het etiket (format is 12345 N of NL/EU/SA-1234567-1234) en in de toelatingendatabank van het Ctgb (www.toelatingen.ctgb.nl) kan hierop worden gezocht.
Gericht op een probleem dat niet bestaat
Daarnaast wordt er een oplossing aangedragen voor een probleem dat er feitelijk niet is. In de strijd tegen corona is over het algemeen goed reinigen met een reinigingsmiddel en niet met een (verkapt) desinfectiemiddel meer dan voldoende. In specifieke situaties, zoals de gezondheidszorg, zijn er talloze toegelaten desinfectiemiddelen geschikt. En vaak is het coronavirus niet één van de problematische micro-organismen waarom er aanvullende desinfectie nodig. Er is op de huidige markt genoeg aanbod om infectiepreventie te bewerkstelligen en (verspreiding van) het COVID-19 virus de kop in te drukken. Er wordt een fictief probleem aangedragen, om eigen product/naam op de markt te zetten. Het zou nuttig zijn als meer energie besteed wordt om het daadwerkelijke probleem op te lossen: nalatigheid in opvolging van de protocollen. De beschikbare middelen dienen op de juiste manier gebruikt te worden, willen ze effectief werken. In de bestrijding van corona zijn enkele zaken belangrijk:
1) Zorg voor de juiste (technische) voorzieningen;
2) Stel een schoonmaakprotocol op basis van risicobenadering, en
3) Zorg voor goede instructies van het personeel en neem de instructies serieus.
Biociden: ingewikkelde materie
Voor ons derde punt komen we nog terug op die toelating van biociden. Dit is geen lolletje om het nieuwkomers op de markt expres moeilijk te maken. De toelating waarover het gaat, beslaat een check door middel van strenge wetgeving. Deze toelating is zo streng omdat er anders grote risico’s als gevolg kunnen ontstaan. We willen namelijk dat een biocide veilig is bij gebruik en daadwerkelijk doet wat het claimt, waarmee schijnveiligheid tegengegaan wordt. En het is maar de vraag of je vanuit arbeidsveiligheid zo nevels in kan zetten. We maken de vergelijking met de toelating van een vaccin: Het is van levensbelang om aan alle aspecten van het wetgevingstraject te voldoen, voordat een vaccin de markt kan betreden. Het gaat hier overduidelijk om mensenlevens die op het spel staan. Worden niet alle aspecten serieus bekeken, kan men (op lange termijn) lijden onder de nare gevolgen. Bij de toelating van desinfectiemiddelen is dit niet anders. Het gaat over het algemeen over gevaarlijke middelen. Wanneer niet alle stappen van een wetgevingstraject zijn doorlopen, loopt de gebruiker van het middel gevaar. Producten met dit soort claims: ik zou me toch even achter de oren krabben.
Beloof geen koeien met gouden hoorns
Concluderend, iets moois beloven (lees: claimen) zonder het voorlopig na te kunnen komen geldt als misleiding. In de branche hebben we uiteindelijk allemaal één gemeenschappelijk doel: op een gezonde, duurzame en veilige manier ons werk uit te kunnen oefenen. Gebruik dus conform het wettelijk gebruiksvoorschrift de juiste toegelaten middelen en schep vooral geen onnodige verwarring.
Zie voor meer informatie de NVZ-uitgave ‘Verstandig gebruik van desinfectiemiddelen’.
